چکیده: این نوشتار در پی آن است تا با توجه به اهدافی که در قانون بانکداری بدون ربا در ایران،برای نظام بانکی کشور در نظر گرفته شده است، که در رأس آن اهداف حذف ربا از سیستم بانکی کشور بوده، به ارزیابی عملکرد این نهاد اقتصادی در راستای تحقق این هدف مهم بپردازد. از این رو کوشیده است با طرح دیدگاهها و نظریات مدافعان و مخالفان عملکرد نظام بانکی، در پی پاسخگویی به سؤال مورد نظر مقاله برآید. آنچه در پاسخ به این سؤال میتوان گفت این است که عدم پایبندی به قانون بانکداری بدون ربا، و در نتیجه صوری بودن بسیاری از معاملات، سبب شده است که برداشت عمومی نسبت به عملکرد نظام بانکی در جهت حذف ربا از سیستم بانکی کشور رضایت بخش نبوده، در نتیجه نظام بانکی نتوانسته باشد به هدف مورد نظر در قانون دست یابد.
مدتهاست که رئیسجمهور در هر مجلس و پشت هر تریبونی، از اقدامات دولت خود طی یک سال گذشته میگوید و یکی از افتخارات خود را کاهش نرخ تورم نسبت به گذشته اعلام میکند. اما آیا مردم هم همین نظر را دارند؟ و آیا این کاهش تورم ملموس و واقعی است؟ آیا طبق دلایل علمی نیز تورم کاهش یافته؟
همین چندوقت پیش بود که در روزهای داغ انتخاب واحد برای سال تحصیلی جدید 93-94درمیان نام های اساتید ارائه دهنده دروس این ترم که میگشتم متوجه شدم که نام یکی از استادهای خوب دانشگاهم وجود ندارد و وی درسی دراین ترم ارائه نکرده است،ابتدئا فکرکردم که من اشتباهی کرده و لیست را بدقت ندیده ام اما باردیگر بررسی کرده و دوباره اسمی از او نیافتم ،مدتی فکرکردم که نکند او این ترم را مرخصی رفته است ،اما متاسفانه در تماسی که با دوستان گرفتم متوجه این مسئله شدم که او ازدانشگاه رفته چرا که به گفته ی اساتید ودانشجویان اخراج شده است بدلیل....
هرچه وهرکه را ازیاد ببریم نمیتوانیم الطاف استاد بزرگوارمان دکتر میکائیل عظیمی را ازیاد ببریم،او همیشه درقلب ما دانشجویان دانشگاه سمنان جادارد" سوای هرتفکر واندیشه ای که داشته باشد" چرا که او بود به ما قدرت تحلیل داد او بود که معنای واقعی توسعه را به ما اموخت ،او بود که نحوه ی تدریس مناسب در رشته ی اقتصاد را به ما اموزش داد پس به پاسداشت این موضوع از راه دور از ته قلب میگویم:
دستانتان را میبوسم استاد عزیزم
هرجاهستید موفق باشید وامیدوارم که ازما راضی وخشنود باشید..
این مقاله با تعریف آزادی اقتصادی از دیدگاه نظام اقتصاد لیبرال - سرمایهداری، آغاز و با بیان پیشینه تاریخی آن همگام با سیر تحولات ایدة سرمایهداری در عرصة اندیشه و عمل، ادامه یافته است.
تبیین عمدهترین دلائل طرفداران آزادی در عرصة اقتصاد در این نظام و نقد و بررسی و تحلیل تئوریک آن، محورهای اصلی نوشته را بخود اختصاص داده و در ادامه، با تحلیل عملکرد نظام سرمایهداری در بعد آزادیهای اقتصادی، سامان یافته و به ارائه ناکارآمدیهای ایدة «آزادی» لیبرالی در اقتصاد در زمینه رشد همراه با عدالت اقتصادی، پرداخته است.
پیشینه تاریخی نظریه آزادی اقتصادی، تبیین عمدهترین دلائل طرفداران آزادی اقتصادی در نظام اقتصاد سرمایهداری و نقد و بررسی آنها، بررسی ناسازگاری نتایج رقابت با مصالح عموم مردم، ظهور نظریههای جدید بازار و تعارض آنها با اصل آزادی اقتصادی و تحلیلِ آزادی اقتصادی و محدودیت آن با ظهور نظریة «حمایت»، همچنین اشاره به نقض عملی «آزادی اقتصادی» در کشورهای سرمایهداری و آثار اجرای طرح «فریدمن» بر اقتصاد شیلی و نگاهی به سیر نظری و عملی از لیبرالیسم سنتی تا برابریطلبی لیبرالمنشانه فصلهای این مقاله را تشکیل میدهد:
«آزادی اقتصادی» یکی از مباحث اصلی در ادبیات اقتصادی است که همچنان اهمیت خود را در مباحث اقتصادی حفظ کرده است. نظام اقتصاد لیبرال - سرمایهداری از آغاز پیدایش خود، از آزادی اقتصادی سخن گفته است و آن را از اصول اساسی این نظام معرفی کرده است.
عقود اسلامی و اجراشدن آنها در اقتصاد نیازمند آشنایی مردم با این عقود و تفاوتهای آنها با اقتصاد غربی است.
مضاربه؛
مضاربه، یکی از عقود معین قانون مدنی است که به موجب آن، تسهیلات لازم در اختیار اشخاصی که در امر تجارت و بازرگانی اشتغال دارند قرار میگیرد.
مضاربه قراردادی است که به موجب آن، یکی از طرفین (مالک) عهدهدار تامین سرمایهی (نقدی) میشود. با قید اینکه طرف دیگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصله، هر دوطرف شریک باشند.
جعاله؛
جعاله قراردادی است که به موجب آن، جاعل یا کارفرما در مقابل انجام عمل معین (طبق قرارداد) ملزم به ادای مبلغ یا اجرت معلوم می شود. طرفی که عمل یا کار را انجام میدهد «عامل» یا «پیمانکار» نامیده می شود. این عقد در بخشهای صنعت و معدن، کشاورزی، مسکن و ساختمان، بازرگانی و خدمات مورد استفاده قرار میگیرد.
نحویه اجرای عقد جعاله در مواردی که بانک عامل باشد به این صورت است که بانک ضمن انعقاد قرارداد با متقاضی، انجام کار مشخصی را قبول میکند. سپس با توجه به شرایط خاص کار موضوع قرارداد، بانک حسب مورد تمام یا قسمتی از عملیات اجرایی کار پذیرفته شده را طبق قرارداد دوم به غیر واگذار و به این ترتیب ایفای تعهد میکند.
مقاله ای بسیارخواندنی درمورد شرایط ویژه اقتصاد ایران،این مقاله را به دوستانی که علاقه مندند در زمینه شرایط تحریمی واقتصادی خاص ایران درچندسال اخیر اطلاعات کسب کنند پیشنهاد میکنیم.
درحالی انتخابات انجمن علمی اقتصاد در 23 اردیبهشت ماه انجام شد که کسی فکر انتخاب ورودی های 91 را در این انتخابات نمیکرد،اما با تعجب فراوان ورودی های 91 دراین انتخابات بیشترین رای را آوردند وما نیز به آنان تبریک عرض مینماییم.